Hoa lan thường được ví như là “nữ hoàng của các loài hoa” bởi vẻ đẹp độc đáo của chúng cùng với màu sắc quyến rũ cộng thêm hương thơm ngọt ngào, thân cành lả lơi tuyệt đẹp khiến cho nhiều người say đắm muốn sở hữu. Tuy nhiên, việc trồng và chăm sóc lan cũng đòi hỏi chúng ta phải nắm rõ kiến thức và kỹ thuật nhất định. Ở bài viết này Lan Kiếm Việt xin đưa ra một số hướng dẫn cách trồng và chăm sóc hoa lan để các bạn mới chơi tham khảo trước khi có ý định sưu tầm các loài hoa lan nhé.
1. Hướng dẫn cách trồng lan chi tiết cho người mới chơi
Chọn giống
Ở Việt Nam hoa lan rất đa dạng về chủng loại, bạn nên chọn những loại dễ trồng phù hợp với điều kiện khí hậu nơi bạn ở, không đòi hỏi kỹ thuật quá cao và cho hoa thường xuyên, việc này giúp cho người mới chơi cảm thấy hứng thú hơn và có thêm động lực để tiếp tục trồng các loại khác.
Lan Kiếm Việt xin gợi ý một số loại hoa lan bạn có thể sưu tầm khi mới bắt đầu như: lan kiếm, lan cattleya, lan denro, lan hồ điệp, lan vũ nữ, lan ngọc điểm, các loại lan kiều, lan vanda…Đây là các loại rất dễ trồng và chăm sóc, không đòi kỹ thuật cao rất phù hợp để cho bạn lựa chọn.
Các loại hoa lan dễ trồng
Thiết kế vườn lan
Giàn treo hoa lan nên được làm bằng thép không ghỉ nhằm đảm bảo vườn có một khung đỡ chắc chắn, chống được gió bão. Không nên sử dụng các vật liệu bằng tre, tầm vông hay gỗ để làm giàn lan vì các vật liệu này rất dễ mối mọt, có độ bền ngắn và khó chịu được các cơn gió hay bão lớn.
Mái che vườn lan bạn nên phủ lưới lên trên và xung quanh để giảm lượng ánh sáng phù hợp cho lan phát triển, mật độ lưới cắt nắng phù hợp là từ 50% đến 80% tuỳ từng loại lan. Bạn hãy lưu ý đặc điểm của từng lan ưa bóng hay cần nhiều ánh sáng để quan hợp mà thiết kế cho phù hợp.
Việc cung cấp nước tạo độ ẩm cho lan vô cùng quan trọng cho quyết định đến sự phát triển của hoa lan, bạn có thể sử dụng các vòi tưới bằng tay với vườn nhỏ hoặc thiết kế thêm hệ thống tươi nước phun sương với vườn có diện tích lớn, tuy nhiên cần lưu ý nên tạo lối thoát nước cho vườn lan giúp vườn luôn khô ráo.
Tuỳ không gian nhà vườn ở ngoài mặt đất hay trên sân thượng mà bạn có thể chọn các chất liêụ lót sàn phù hợp cho vườn của mình như tấm lót bằng nhựa, nền xi măng, nền gạch, nền đá dăm…
Vườn lan được che phủ bằng lưới
Chuẩn bị chậu và giá thể
Chọn chậu trộng lan là một khâu không thể thiếu, chậu trồng lan bạn có thể chọn nhiều loại chất liệu khác nhau như: chậu nhựa, chậu gỗ, chậu đất nung, chậu xi măng…sao cho phù hợp với từng loại lan, khi chọn cũng cần lưu ý nhu cầu về thẩm mỹ, độ bền, hấp thụ nhiệt, khả năng thoát nước.
Trên thị trường hiện có rất nhiều giá thể trồng lan, sau đây là một số giá thể thông dụng bạn có thể sử dụng như: đá bọt, vỏ thông, vỏ dừa, xơ dừa, dớn, than củi, rêu rừng, gỗ, vỏ đậu phộng…tuỳ vào từng loại lan, điều kiện trồng mà bạn chọn loại giá thể phù hợp và đảm bảo giá thể phải sạch mầm bệnh.
Các loại giá thể trồng lan
Chăm sóc lan
Để hoa lan được phát triển tốt bạn cần chú ý một số yếu tố quan trọng trong quá trình chăm sóc dưới đây
– Ánh sáng: ánh sáng ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sinh trưởng của hoa lan. Khi thiếu nắng lan sẽ vươn cao nhưng cây nhỏ và ốm, lá cây có màu xanh tối, cây khó nảy chồi, khó ra hoa hoặc ra thì sẽ có màu không tươi và nhanh tàn, lan cũng rất dễ sâu bệnh. Khi thừa nắng hoa lan sẽ bị thấp còi, lá dễ vàng bị nhăn và khô, mép lá sẽ gặp tình trạng bị cụp vào, cây dễ ra hoa sớm trong khi cây còn bé nên chất lượng hoa không được đẹp, cây phát triển kém. Khi gặp ánh nắng quá gắt thì cây sẽ bị khô và chết dần. Vì vâỵ tuỳ thuộc vào loại lan thích sáng hay râm mà bạn bố trí vị trí thích hợp để cây nhận được đủ lượng ánh sáng cần thiết.
– Phân bón: để cây lan phát triển tốt nhất thì nguồn cung cấp dinh dưỡng cho cây là rất cần thiết. Khi lan đủ dinh dưỡng thì cây sẽ phát triển tốt cho hoa tươi, màu đẹp và bền hoa. Còn khi thiếu chất thì cây sẽ còi cọc kém phát triển và khó cho hoa. Cũng giống như những loại cây trồng khác, hoa lan cần cung cấp đầy đủ các chất đa, trung và vi lượng. Trong đó, các chất đa lượng (N, P, K…) hoặc trung lượng (Ca, Mg, S…) nên được bổ sung thường xuyên tuy nhiên chất trung lượng không cần bổ sung quá nhiều. Nhóm vi lượng (Bo, Cu, Zn…) cần dùng ít nhưng rất cần thiết để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cần thiết cho cây.
– Tưới nước: tưới nước cho lan là một quá trình quan trọng để duy trì sự phát triển của cây. Nên chọn nguồn nước sạch, không quá mặn hoặc phèn, độ pH phù hợp từ 5,5 đến 6,8. Lan thường cần nước đều đặn, nhưng không nên để chậu lan luôn ẩm ướt. Thời gian tưới nước tùy thuộc vào môi trường và loại cây lan cụ thể. Theo dõi tình trạng của cây lan để xem liệu chúng cần nhiều nước hơn hay ít nước hơn. Các dấu hiệu như lá bị héo, lá khô, hoặc màu lá biến đổi có thể là dấu hiệu của vấn đề về nước. Khi thiếu nước cây sẽ khô héo, giả hành teo lại, lá rụng nhưng không chết, nụ có thể trước khi nở hoa. Thừa nước, cây dễ bị thối úng, quá nhiều nước cây dễ mọc rong rêu và nấm bệnh phát triển mạnh.
– Phòng trừ sâu bệnh: cũng như những loại cây trồng khác, khi gặp môi trường không thuận lợi hoặc điều kiện chăm sóc kem cây rất dễ bị sâu bệnh. Nếu lan bị các loại sâu hại thân lá có thể dùng các thuốc chứa hoạt chất Fenitrothion, Trichlorfon như Ofatox 400EC, hoạt chất Cartap như Patox 95SP hay Captafon, Captan hoặc Actara 25WG. Lan bị rệp sáp, rệp trắng, rầy mềm dùng Supracid 40ED/ND, Suprathion 40EC, Bitox 40EC hay Ofatox 400EC. Lan bị nấm, vi khuẩn hay virus gây nên tình trạng cháy lá từng đám, vết cháy lan tròn dần, bệnh thối rễ dùng Zinep, Starner 20 WP hay Benomyl.
2. Một số kinh nghiệm chơi lan bạn nên biết
Không nên chọn loại hoa lan quá đắt tiền
Khi mới chơi lan bạn nên chọn mua những loại lan rẻ tiền trước thay vì bỏ ra tiền triệu thậm chí hàng chục hàng trăm triệu với lý do sau: Vì mới bắt đầu chơi lan nên kinh nghiệm trồng và chăm sóc lan của bạn còn nhiều hạn chế nên có thể lam chết cây thì rất lãng phí. Khi mua các loại lan đắt đỏ thì người mới chơi cũng khó nhận biết giá trị định giá của từng loại lan nên rất dễ bị lừa. Vậy nên bạn hãy bắt đầu với những loại lan rẻ trước nhé, khi bạn đã có đủ chuyên môn và nắm rõ kỹ thuật trồng và chăm sóc thì có thể sưu tầm các loại lan đắt tiền hơn.
Hãy mua lan khi đã thấy mặt hoa
Các loại giống lan trên thị trường hiện nay rất đa dạng về chủng loại và giá cả, các loại lan đắt có rẻ có được quảng cáo rất nhiều trên mạng với những lời mời chào rất hấp dẫn, bạn nên cẩn thận tìm nơi uy tín, tốt nhất là nắm rõ cây và mặt hoa trước khi quyết định mua để tránh bị lừa. Khi mua cây về bỏ công chăm sóc một thời gian mà cuối cùng không cho mặt hoa như mong muốn làm bạn rất dễ thất vọng. Vì vậy bạn nên chọn mua lan khi đã thấy hoa hoặc nhờ người có kinh nghiệm chơi lan lâu năm hỗ trợ chọn giống để tránh chọn lầm mất thời gian và công sức cũng như tiền bạc.
Không nên bón nhiều phân và tưới nước quá nhiều
Nước và phân bón là hai thành phần quan trọng cần cung cấp cho sự phát triển của lan. Tuy nhiên nếu tưới nước và bón phân quá nhiều sẽ làm cây dễ bị chết. Bạn nên nhớ nếu tưới ít nước lan sẽ không chết nhưng ngược lại quá ẩm ướt cây rất dễ bị thối rễ và chết dần. Phân bón cũng vậy, bón quá nhiều phân cây dễ bị cháy rễ, cháy lá. Vì vậy không nên lạm dụng quá nhiều phân bón, bạn nên tìm hiểu kỹ đặc tính của từng loại lan mà mình muốn sưu tầm để có biện pháp chăm sóc đúng cách.
Nên tìm hiểu các bệnh lý thường xuất hiện ở hoa lan
Cũng như những loại cây trồng khác, trong quá trình phát triển cây lan sẽ không tránh khỏi một số bệnh thường gặp. Cây lan èo ộp, là vàng úa, xuất hiện các đốm nâu có thể là dâu hiệu nhận biết lan đã mắc bệnh. Vì vậy bạn nên tìm hiểu kỹ về bệnh tình của lan để có hướng xử lý kịp thời, tránh cây bị chết và lây lan cho những cây khác.
Người chơi lan cần có tính kiên nhẫn
Người trồng hoa lan cũng cần sự kiên nhẫn vì lan là loại cây cảnh đặc biệt. Chúng thường yêu cầu điều kiện chăm sóc khá đặc biệt và có thể mất thời gian để thấy được kết quả. Có thể lan cần một chu kỳ dài từ việc phát triển rễ, lá đến khi nở hoa. Một số loại lan còn đòi hỏi sự chăm sóc cực kỳ cẩn thận để đạt được mức độ hoa đẹp nhất.
Ngoài ra, việc đợi đến khi lan phát triển cũng là một phần của niềm vui trong việc trồng lan. Quá trình này giúp tạo nên một kết nối đặc biệt giữa người trồng và cây của bạn. Kiên nhẫn trong việc quan sát và chăm sóc cây cũng là một hành trình trải nghiệm thú vị, giúp tăng cường sự hiểu biết và kỹ năng trong nghệ thuật trồng lan.
