Để cho lan phát triển tốt thì một trong các yếu tố quan trọng đó là lựa chọn giá thể phù hợp. Giá thể giúp giữ cho lan đứng vững trong chậu, cung cấp môi trường lý tưởng cho hệ thống rễ của cây, đảm bảo giữ độ ẩm và giúp thoát nước hiệu quả. Trước khi trồng thì giá thể cần được xử lý kỹ, dưới đây Lan Kiếm Việt xin giới thiệu một số loại giá thể trồng lan thông dụng và cách xử lý cơ bản của từng loại trước khi bạn đem trồng.
1. Than củi
Than củi là một trong những loại giá thể phổ biến rất dễ kiếm mà giá thành lại rẻ phù hợp với nhiều loại lan, than củi có độ bền cao có thể sử dụng lên tới 5 đến 6 năm. Ưu điểm của than củi là có tính kháng khuẩn cao, độ thông thoáng tốt, khử mùi hôi, giảm sự tích tụ của vi khuẩn, giúp cân bằng độ PH. Than củi cũng có khả năng hấp thụ các loại cặn muối trong phân nên giúp làm giảm việc cháy rể, đen đầu ở lan, cần lưu ý vì khả năng ngậm muối nên lâu ngày chúng ta cần rửa sạch để loại bỏ bớt muối trong than. Ngoài ran than củi còn bảo vệ lan trước sự tấn công của các loại côn trùng gây hại.
Cách xử lý than củi trước khi trồng lan
-Nên đập nhỏ than với kích thước vừa phải cỡ bằng ngón tay cái, không nên đập quá vụn vì nhỏ quá sẽ không tạo được độ thông thoáng cho rễ phát triển.
– Rửa sạch than với nước để lấy hết bụi bẩn và các loại cây lá tạp có trong than.
-Ngâm than với nước sạch để giảm lượng axit có trong than.
-Khi than đã ngậm đủ nước và chìm xuống thì bạn có thể vớt ra để ráo rồi tiến hành cho vào chậu trồng lan, có thể kết hợp với các chất trồng khác để tạo ra môi trường tối ưu cho lan phát triển.
Than củi trồng lan
2. Vỏ thông
Vỏ thông là giá thể phổ biến được sử dụng rộng rãi, rất dễ kiếm và thích hợp với nhiều loại lan. Vỏ thông có giá thành rẻ, độ bền cao, giữ ẩm và có độ thông thoáng tốt. Ngoài ra vỏ thông còn chứa chất Resin có tính kháng khuẩn cao giúp cây tránh được rong rêu và các loại mầm bệnh.
Cách xử lý vỏ thông trước khi trồng lan
-Băm nhỏ vỏ thông, kích thước phụ thuộc vào việc bạn sử dụng trồng loại lan nào, nếu loại lan có rể to thì băm to, nếu lan thuộc loại rể nhỏ thì băm nhỏ. Bạn có thể chọn mua những loại vỏ thông đã băm nhỏ sẵn có bán trên thị trường tùy theo nhu cầu sử dụng.
-Rửa sạch bụi bẩn có trong vỏ thông, ngâm vỏ thông trong nước sạch để tầm 3 đến 5 ngày để vỏ thông ngậm đủ nước, ngâm càng lâu càng tốt vì lúc này chất resin trong vỏ thông sẽ phát huy tác dụng kháng khuẩn và diệt nấm.
-Ngâm tiếp vỏ thông vào nước vôi trong vòng 2 đến 3 ngày nữa sau khi đã ngâm đủ trong nước sạch, bước này sẽ giúp vỏ thông được làm sạch hoàn toàn đảm bảo môi trường tốt cho việc trông lan về sau. Lưu ý bạn không nên dùng chậu nhôm để ngâm vỏ thông trong nước vôi mà nên dùng chậu nhựa vì vôi sẽ làm chậu nhôm bị úa vàng.
-Bước cuối cùng là bạn vớt vỏ thông ra khỏi nước vôi và rửa sạch lại rồi để khô ráo tự nhiên, nếu số lượng lớn thì bạn có thể cất vào nơi thoáng mát dể sử dụng dần.
Vỏ thông băm nhỏ
3. Dớn
Dớn là loại giá thể dễ tìm và thích hợp với nhiều loại lan, dớn được làm từ thân và rể của cây dương xỉ phơi khô, đây là loại cây mọc khá phổ biến từ các khu rừng nguyên sinh hoặc các thung lũng đồi núi. Dớn được chia làm 2 loại chính là dớn sợi và dớn vụn, dớn sợi được tạo ra từ các sợi dớn già, dớn vụn là các sợi dớn còn non.
Ưu điểm của giá thể dớn là có khả năng giữ ẩm tốt, độ thông thoáng cao, độ bền của dớn cũng rất tốt có thể sử dụng lên tới 3 năm, dớn rất giàu dinh dưỡng và khoáng chất (nhất là K và N) giúp cây phát triển tốt và rễ bám chặt hơn.
Cách xử lý dớn trước khi trồng lan
– Cắt hoặc nghiền nhỏ sợi dớn tùy vào mục đích bạn sử dụng và giúp dễ dàng loại bỏ tạp chất có trong dớn.
-Rửa dớn với nước sạch để loại bỏ hết tạp chất đất đá, vỏ cây tạp, rửa nhiều lần đến khi thấy nước trong là được.
-Ngâm dớn trong nước vôi từ 1 đến 2 ngày để trung hòa axit cũng như trừ khử các loại nấm mốc, mầm bệnh có hại.
-Vớt dớn ra khỏi nước vôi và rửa sạch lại với nước, để dớn khô ráo tự nhiên rồi sử dụng trồng lan.
Giá thể dớn trồng lan
4. Xơ dừa
Xơ dừa là loại giá thể khá quen thuộc, giá thành phù hợp được sử dụng phổ biến để trồng lan. Xơ dừa có độ bền khá cao từ 2 đến 3 năm, khả năng giữ ẩm tốt, tơi nhẹ và chứa nhiều chất dinh dưỡng cho lan phát triển. Xơ dừa có độ thông thoáng kém đễ gây bí và mọc rêu, phần mặt trên nhanh bị khô nên và nhẹ nên dễ làm ngã cây, vì thế khi sử dụng xơ dừa bạn nên lưu ý lượng nước tưới để giá thể không bị quá khô hoặc bị úng dẫn đến cây kém phát triển.
Cách xử lý xơ dừa trước khi trồng lan
Trong xơ dừa có chứa hai chất chát làm ảnh hưởng đến sự phát triển của cây đó là Tanin và Lignin, hai chất này sẽ ngăn chặn sự trao đổi chất của rễ làm cho cây khó lấy chất dinh dưỡng. Vì vậy bạn nên xử lý kỹ xơ dừa để loại bỏ hết hai chất trên trước khi đem trồng.
– Chọn loại xơ dừa: nên chọn loại xơ dừa già có nhiều xơ và ít mùn vụn giúp giữ ẩm tốt cho cây.
– Làm sạch đất và bụi bẩn bám trên vỏ dừa, loại bỏ phần cùi dừa còn xót lại trên vỏ
– Làm nhỏ xơ dừa theo kích thước sử dụng mong muốn như băm, xé nhỏ, nghiền thành mùn…sao cho phù hợp với từng loại lan bạn muốn trồng.
-Rửa sạch xơ dừa nhiều lần với nước rồi ngâm xơ dừa với nước sạch từ 1 đến 3 ngày để loại bỏ Tinan, tùy kích thước xơ dừa càng lớn thì ngâm càng lâu. Trong quá trình ngâm, xơ dừa có thể nổi lên trên, lúc này bạn có thể xử dụng các viên gạch đá nặng để nén xơ dừa lại để đảm bảo xơ dừa ngấm đủ nước, luân phiên thay nước mỗi ngày 1 lần với lượng xơ dừa lớn.
– Tiếp tục ngâm xơ dừa với nước vôi từ 5 đến 7 ngày để loại bỏ Lignin,bạn có thể sử dụng bất kỳ vôi nào bán sẵn trên thị trường đều được, nên đảo xơ dừa mỗi ngày 1 lần để đảm bảo xơ dừa ngấm đều nước vôi.
– Vớt xơ dừa ra khỏi nước vôi và rửa sạch nhiều lần với nước, nếu kỹ hơn bạn có thể ngâm xơ dừa với nước sạch thêm 1 hôm nữa nhằm chắc chắn đã loại sạch vôi khỏi xơ dừa.
-Bước cuối cùng là vớt xơ dừa ra để ráo nước rồi đem đi phơi khô, bảo quản xơ dừa đã phơi ở nơi thoáng mát để sử dụng dần.
Xơ dừa được băm nhỏ
5. Gỗ
Một trong những giá thể dễ kiếm và dễ sử dụng để trồng lan là gỗ. Với đặc tính thông thoáng, có độ bền cao, nhiều kiểu dáng bắt mắt nên gỗ cũng được lựa chọn khá phổ biến. Bạn nên chọn các loại gỗ có độ bến cao, lâu bị mục như vú sữa, bằng lăng, nhãn, vải, ổi…không nên dùng các loại gỗ có chứa tinh dầu hay các hóa chất gây hại cho lan hoặc loại gỗ nhanh mục để làm giá thể.
Cách xử lý giá thể gỗ trước khi trồng lan
– Chọn loại gỗ đảm bảo các yếu tố cần thiết về độ bền, thông thoáng…để ghép lan, đem phơi khô gỗ và bóc hết toàn bộ lớp vỏ bên ngoài, vì lớp vỏ của gỗ rất dễ bị mục sau một thời gian sử dụng nếu bạn không tách bỏ thì khi bị mục lớp võ rất dễ bị nhiễm nấm mốc và là môi trường lý tưởng cho côn trùng, sên cư trú làm ảnh hưởng đến sự phát triển của cây. Nên chọn thanh gỗ vừa phải không quá lớn vì sẽ nặng quá khó di chuyển.
-Làm sạch bụi bẩn bám trên gỗ rồi đem ngâm trong nước sạch cho gỗ ngậm nước vài hôm để loại bỏ các chất chát, mũ…có trong gỗ, bạn có thể thay nước nhiều lần để đảm bảo rửa trôi hết các chất có hại trong cây.
-Tiếp tục ngâm gỗ trong nước vôi trong từ 3 đến 4 hôm để loại bỏ các mầm bệnh, nấm mốc hay các loại trứng ấu trùng tồn tại trong gỗ.
-Ngâm lại gỗ với nước sạch từ 1 đến 2 ngày để loại bỏ phần nước vôi dư thừa bám trên gỗ cũng như các loại ván dầu có trong gỗ, loại bỏ các mảng bám còn lại.
-Vớt gỗ ra khỏi chậu nước, rửa sạch lại gỗ rồi phơi khô ráo để tiến hành ghép lan.
Gỗ vú sữa là một trong những loại gỗ phổ biến dùng để ghép lan
6. Vỏ lạc
Vỏ lạc là loại giá thể rẻ tiền, dễ kiếm có hàm lượng dinh dưỡng cao phù hợp với nhiều loại lan. Với ưu điểm nhẹ tơi xốp, thoát nước tốt và giữ ẩm hiệu quả nên vỏ lạc được nhiều nhà vườn lựa chọn làm giá thể trồng lan.
Cách xử lý vỏ lạc trước khi trồng lan
-Vỏ lạc mua về đem rửa sạch bụi bẩn là các loại rác bị lẫn trong vỏ.
-Ngâm vỏ lạc trong nước vôi trong tầm 1 đến 2 ngày để khử hết các mầm bệnh, nấm mộc có trong vỏ lạc.
-Tiếp tục vớt vỏ lạc ra ngâm lại với nước sạch từ 4 đến 5 hôm để rửa sạch hết nước vôi tồn đọng, để đảm bảo hơn bạn có thể thay nước hằng ngày.
-Sau khi ngâm với nước bạn vớt ra để khô ráo rồi đem đập nhỏ trước khi trồng, nếu để nguyên vỏ thì giá thể tích nước nhiều trông tốt cho cây.
-Trộn vỏ lạc với các giá thể trồng khác như vỏ thông, rêu rừng với tỷ lệ thích hợp rồi đem trồng lan.
Giá thể vỏ lạc đã qua xử lý
